Toekenning aan elf musea voor herkomstonderzoek naar koloniale collecties
10 september 2025
Dankzij de bijdrage van het Consortium Koloniale Collecties uit de Regeling Herkomstonderzoek gaan elf musea de herkomstgeschiedenis in kaart brengen van hun (deel)collectie of een specifiek object waarvoor aanwijzingen bestaan dat deze verworven zijn in een koloniale context. De Regeling Herkomstonderzoek stelt in totaal 500.000 euro beschikbaar voor dergelijk onderzoek. Voor de tweede ronde aanvragen is nu €256.683 toegekend. Dit was de laatste aanvraagronde voor deze financiële regeling.
Toegekende projecten
Lees hieronder meer over de toegekende projecten.
Beeld en Geluid (€24.000)
Beeld en Geluid onderzoekt drie Sticusa-films (Stichting Culturele Samenwerking Suriname en de Nederlandse Antillen) uit de jaren zeventig om hun herkomst en context te duiden. De films worden teruggegeven aan publiek in Suriname en de Antillen en beschikbaar gemaakt voor educatie, zodat ze als middel kunnen dienen voor reflectie en dialoog over (post)koloniale verhoudingen.
Universiteit Leiden (€10.000)
Prof. dr. Ben Arps (Universiteit Leiden) verricht herkomstonderzoek naar elf unieke Javaanse kaarten uit 1825 van de districten van het regentschap Semarang, afkomstig uit de collectie van het Nationaal Archief. Hun makers, doel en reis naar Europa zijn onbekend. Analyse van stijl, taal en context moet hun herkomst onthullen en nieuw licht werpen op koloniaal erfgoed.
Universiteitsmuseum Groningen (€13.749)
Het Universiteitsmuseum Groningen onderzoekt de herkomst van deelcollecties van Gerardus van der Leeuw, met name religieuze en rituele voorwerpen uit zendelingen- en koloniale netwerken. Het project richt zich op onbekende herkomst, ethische verwerving en context van verzamelaars, met digitale ontsluiting en publicatie van de bevindingen voor wetenschap en publiek.
Universiteitsmuseum Groningen (€13.749)
Het Universiteitsmuseum Groningen onderzoekt de herkomst van deelcollecties van Gerardus van der Leeuw, met name religieuze en rituele voorwerpen uit zendelingen- en koloniale netwerken. Het project richt zich op onbekende herkomst, ethische verwerving en context van verzamelaars, met digitale ontsluiting en publicatie van de bevindingen voor wetenschap en publiek.
Boijmans van Beuningen (€30.000)
Boijmans van Beuningen onderzoekt de herkomst van de deelcollectie van Dr. Johan C.J. Bierens de Haan (1883-1958), de objecten zijn afkomstig uit Tibet, China, Iran en Japan (1909–1920). Het onderzoek richt zich op de verzamelcontext, de politieke situatie van de regio en de mogelijke problematische herkomst van de objecten.
Rijksmuseum Boerhaave (€27.360)
Rijksmuseum Boerhaave onderzoekt de deelcollectie van Jan van der Hoeven (1801-1868), waarin zijn wetenschappelijk werk en koloniale context zichtbaar zijn. Het onderzoek richt zich op de herkomst van zoölogische en fysisch-antropologische verzamelingen, inclusief objecten en portretten en verkent hoe Nederlandse koloniale expansie zijn wetenschappelijke activiteiten beïnvloedde.
De Mesdag Collectie (van Gogh Museum) (€23.980)
De Mesdag Collectie onderzoekt de herkomst van West-Aziatische objecten uit de verzameling van Hendrik Willem Mesdag en Sientje Mesdag-van Houten. Het project belicht mogelijke koloniale herkomst, doorbreekt de vroegere oriëntalistische blik en ontsluit kennis om de objecten in het museum in hun oorspronkelijke context en functie te presenteren.
Keramiekmuseum het Princessehof (€30.000)
Het project onderzoekt circa 80 Indonesische objecten waarvan vermoed wordt dat ze problematisch zijn verworven, zoals tempel- en voorouderbeelden, wapens en architectuurfragmenten. Doel is hun herkomst te traceren, de context van verwijdering te reconstrueren en mogelijke restitutieclaims te identificeren, met inzet van experts en specialistisch herkomstonderzoek.
Zaans Museum (€18.170)
Het Zaans Museum onderzoekt achttiende- en negentiende-eeuwse sitsen kleding om de koloniale herkomst van de stoffen vast te stellen. Door onderscheid te maken tussen Indiase en Europese sitsen, wordt inzicht verkregen in productie, handelsroutes via de VOC en de rol van deze kleding in de Zaanse identiteit.
Museum Catharijneconvent (€20.000)
Museum Catharijneconvent onderzoekt missie- en zendingsobjecten in koloniale context. Het project bestudeert religieuze inculturatie, koloniale herkomst van materialen en eigenaarschap, met aandacht voor lokale makers en machtsverhoudingen. Zo wordt inzicht verkregen in culturele uitwisseling, religieuze invloed en de verbanden tussen christendom en Europees kolonialisme.
Allard Pierson (€29.986)
Het Allard Pierson onderzoekt de Houbolt-collectie. De objecten zijn afkomstig uit Indonesië, Nieuw-Guinea en Maleisië. Het project onderzoekt op welke manier de objecten zijn verworven, door wie, onder welke omstandigheden en of er sprake was van onvrijwillig bezitsverlies, in samenwerking met de Universitas Gadjah Mada.
Missiemuseum Steyl (€29.436)
Missiemuseum Steyl onderzoekt een object afkomstig uit de collectie van de Missiezusters Dienaressen van de Heilige Geest. Het onderzoek richt zich op een Japans boeddhistisch huisaltaar. Door de herkomst te traceren, wil het project inzicht geven in de verbinding tussen imperialisme, missionering en kolonialisme en bijdragen aan de dekolonisatie-discussie buiten museale en rijkscollecties.
