12 mei 2025
Dankzij de bijdrage van het Consortium Koloniale Collecties uit de Regeling Herkomstonderzoek gaan tien musea de herkomstgeschiedenis in kaart brengen van hun (deel)collectie of een specifiek object waarvoor aanwijzingen bestaan dat deze verworven zijn in een koloniale context. De Regeling Herkomstonderzoek stelt in totaal 500.000 euro beschikbaar voor dergelijk onderzoek. Voor de eerste ronde aanvragen is nu €243.317 toegekend. Op 15 juli 2025 sluit de tweede en laatste aanvraagronde.
Toegekende projecten
Lees hieronder meer over de toegekende projecten.
Keramiekmuseum het Princessehof, Leeuwarden (€30.000)
Het herkomstonderzoek richt zich op de non-keramische Indonesiëcollectie “Indische Kunst”, die werd verzameld door Nanne Ottema, de oprichter van het Keramiekmuseum.
Kunstmuseum Den Haag (€30.000)
Het Kunstmuseum Den Haag verricht onderzoek naar het achttiende-eeuwse hofzilver van de Sultan van Ternate uit de collectie edelmetaal en twee negentiende-eeuwse Indonesische gongen uit de muziekcollectie.
Missiemuseum Steyl (€27.980)
Het herkomstonderzoek dat verricht zal worden draait om een erekleed met Baxian-motieven uit Yanggu (China) dat in 1901 door missionarissen is meegenomen onder onduidelijke omstandigheden.
Museon-Omniversum, Den Haag (€7.610)
Het Museon-Omniversum onderzoekt de kwakwabangi, een unieke bank uit Suriname uit circa 1850. Het was een belangrijk symbool van een van de Du-gezelschappen en is, zover bekend, het enige exemplaar ter wereld.
Museum de Fundatie, Zwolle (€30.000)
Het museum heeft een Benin Bronze in de collectie. Waarschijnlijk werd dit in 1897 geroofd uit het Koninkrijk Benin. Sinds 1937 maakt het deel uit van de collectie via oprichter Dirk Hannema.
Museum Prinsenhof Delft (€30.000)
Het museum onderzoekt twaalf objecten uit de Nusantara-collectie om de koloniale geschiedenis van Delft en het verhaal van de Indische instelling te belichten.
Museum van Bommel van Dam, Venlo (€29.980)
Het herkomstonderzoek richt zich op de deelcollectie Etnografica, waar een zevental objecten momenteel zijn toegeschreven aan de Senufo (West-Afrika).
Museum Vrolik, Amsterdam (€15.791)
Het herkomstonderzoek zal uitgevoerd worden in samenwerking met SAHRA en richt zich op de verwerving van menselijke- en voorouderlijke resten, afkomstig uit Zuid-Afrika. Het museum zou graag willen weten tot welke specifieke gemeenschappen deze menselijke- en voorouderlijke resten behoren.
Stichting Budaya Kita (€24.000)
De Stichting Budaya Kita onderzoekt voorouderlijke resten afkomstig van de Aru-eilanden, een eilandengroep binnen de Molukken. De voorouderlijke resten bevinden zich in de collecties van Museum Vrolik en het Wereldmuseum.
Universiteitsmuseum Utrecht (€17.956)
Het onderzoek richt zich op zeven objecten uit de collectie Diergeneeskunde om de koloniale geschiedenis tussen de Utrechtse faculteit en de Nederlandsch-Indische Veeartsenijschool in kaart te brengen.
Oproep
Werk je bij een Nederlandse erfgoedinstelling, zoals een museum, universiteit, archief of bibliotheek, die koloniale collecties beheren en wil je ook budget aanvragen voor herkomstonderzoek? Aanvragen kunnen tot 15 juli 2025 worden ingediend voor bijdragen van minimaal €5.000 en maximaal €30.000. Je kunt alle informatie over de Regeling Herkomstonderzoek vinden op: www.colonialcollections.nl/herkomstonderzoek
Spreekuren
Weet je nog niet zeker of de regeling past bij jouw plan? We gaan graag met je in gesprek! In mei organiseren we drie online spreekuren waar de regeling en de voorwaarden worden uitgelegd. Je kunt dan ook je vrijblijvende vragen stellen aan de consortium-collega’s.
- Dinsdag 20 mei 2025, 15.00-16.00 uur
- Woensdag 21 mei 2025, 10.00-11.00 uur
- Donderdag 22 mei, 15.00-16.00 uur
Meld je aan via de knop hieronder.
25 april 2025
De call voor het kennisuitwisselingsprogramma voor jonge museumprofessionals ‘Sharing Stories on Contested Histories’ is nu open voor aanmeldingen. Het programma bestaat uit online sessies gedurende vijf weken en een inhoudelijke programma met een bezoek aan Nederland van 29 oktober tot 5 november 2025. De deadline voor aanmelding is 26 mei 2025.
Thema
Hoe gaan wij – museumprofessionals over de hele wereld – om met collecties uit een koloniale context? Hoe kijken we kritisch naar de eigen geschiedenis van musea en hoe reflecteren we op hun rol in de samenleving in het licht van deze uitdagingen? Hoe kunnen we een zorgvuldige en ethische manier omgaan met collecties die zijn gemaakt en verzameld tijdens de koloniale periode? Hoe bestuderen we en reageren we op beladen historische gebeurtenissen en betwist erfgoed?
Dit kennisuitwisselingsprogramma brengt een groep jonge professionals uit de hele wereld samen die werkzaam zijn in musea of collectiebeherende organisaties om na te denken over deze vragen en om kennis en ervaringen uit te wisselen over hun werkpraktijken.
Over de organisatie
Sharing Stories on Contested Histories is een initiatief uit het programma Internationale Erfgoedsamenwerking van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), in samenwerking met de Reinwardt Academie (Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten). Met verschillende edities in 2018, 2019, 2021, 2022, 2023 en 2024 behandelt Sharing Stories on Contested Histories uitdagingen op het gebied van cultureel erfgoed die breed gedeeld worden door professionals uit verschillende landen samen te brengen om perspectieven uit te wisselen en samen nieuwe kennis en praktijken te ontwikkelen. Deze uitdagingen beperken zich niet tot de landsgrenzen. Wij geloven dat we alleen door onze krachten te bundelen ten volle het potentieel van cultureel erfgoed kunnen begrijpen om zo maatschappelijke vraagstukken te duiden. Sharing Stories on Contested Histories wil bijdragen aan een internationaal dialoog over werkpraktijken bij het bestuderen van complexe geschiedenissen en hun erfenis van vandaag de dag. We willen hiermee de internationale erfgoedgemeenschap versterken.
24 april 2025
Het fellowship stelt onderzoekers – waaronder erfgoedprofessionals, historici, archeologen, sociale wetenschappers, kunstenaars, journalisten en cultureel activisten – uit voormalig gekoloniseerde landen in staat om toegang te krijgen tot en onderzoek te doen naar objecten – ongeacht of deze gedefinieerd zijn als cultureel, historisch, kunst of anderszins – die zich momenteel in Nederland bevinden. We kijken ernaar uit Panggah Ardiyansyah, Ganga Dissanayaka en Leandro Matthews Cascon in september te verwelkomen.
In september starten de laatste drie fellows onder het NIAS-NIOD-KITLV fellowship Moving Objects, Mobilising Culture in the Context of (De)colonisation. Dit fellowship maakt het mogelijk voor onderzoekers en erfgoedprofessionals uit voormalige gekoloniseerde landen om vijf maanden onderzoek te doen naar ‘koloniale collecties’: objecten en collecties uit die landen die in een context van kolonialisme in Nederland terecht zijn gekomen. Het NIOD organiseert deze activiteit als partner van het Consortium Koloniale Collecties.
Hieronder vind je meer informatie over de fellows en hun onderzoek (alleen beschikbaar in het Engels).
Panggah Ardiyansyah – Evocative Fragments: Archaeological Knowledge Production for Sendang Duwur and Its Dispersed Objects
Panggah Ardiyansyah’s research investigates the production of knowledge surrounding Sendang Duwur, a 16th-century Islamic complex in East Java, Indonesia. His project contributes to emerging scholarship on heritage politics, especially in relation to identity formation, inclusion/exclusion, and restitution frameworks. He will trace the networks of historical figures involved in the circulation of Sendang Duwur manuscripts, reconstruct the interventions by the Dutch East Indies’ Archaeological Service at the site in the early 20th century, and map the movements of manuscripts and artefacts associated with it.
Panggah Ardiyansyah would have started his project in February 2025, but the start date has been rescheduled to September 2025
Ganga Dissanayaka – Tracing Object Biographies: Unveiling the Historical, Political, and Artistic Legacies of Sri Lankan Caskets and Jewellery in Dutch Collections
This research project explores how Sri Lankan artefacts – particularly caskets, jewellery, and statues – held in Dutch museums reflect complex narratives of cultural mobility, colonial entanglement, and historical memory. Centred on the methodology of ‘object biography’, the research treats artefacts as dynamic entities with evolving meanings. By tracing their journeys from creation and use in Sri Lanka to their current institutional contexts, Dissanayaka analyses how their stories intertwine with political, religious, artistic, and social histories. The project also addresses urgent questions around provenance, museum ethics, restitution, and postcolonial identity.
Leandro Matthews Cascon – Cultivating Objects
Cascon’s research, Cultivating Objects, explores the connections between Indigenous cassava agriculture in Suriname and related material culture preserved in Dutch colonial museum collections. Focusing on items such as graters, sieves, and fermentation vessels, the study highlights how traditional ecological knowledge is embedded in these tools.
Primarily based on objects in the Wereldmuseum, the project reveals sustainable Indigenous practices that contrast sharply with colonial models of resource extraction. It also considers broader themes such as food security, climate change, and cultural resilience, advocating for greater recognition of biocultural heritage and Indigenous land rights.
By working closely with museum collections, ethnographic sources, and Indigenous collaborators, Cascon’s research challenges dominant institutional narratives and foregrounds material traditions that have persisted despite colonial disruption. The project ultimately aims to offer new perspectives on sustainability and decolonisation.
7 april 2025
De tentoonstelling Onvoltooid Verleden: teruggeven, houden, of ….?, die op 9 mei opent in Wereldmuseum Amsterdam, biedt een diepgaande blik op het actuele debat rondom collecties verzameld tijdens de koloniale periode en de restitutie ervan. Bezoekers krijgen niet alleen inzicht in de herkomst van kunstvoorwerpen, maar worden ook uitgedaagd om na te denken over eigenaarschap, waarde en de ethische implicaties van de koloniale geschiedenis waarvan de echo klinkt in museale collecties van vandaag de dag.
Wereldmuseum en het debat over restitutie
Wereldmuseum is een van de musea die actief betrokken is bij het debat over restitutie, dat het afgelopen decennium in een stroomversnelling is gekomen. De collectie waarmee het museum werd opgericht heeft een oorsprong in de koloniale tijd, waarin voorwerpen vaak zonder overleg uit de koloniën werden meegenomen of buitgemaakt. Het museum buigt zich nu, samen met andere musea en universiteiten, intensief over de vraag hoe om te gaan met de kunstvoorwerpen uit de collectie die beladen zijn met deze koloniale geschiedenis.
Het onderzoeksproject Pressing Matter: Ownership, Value and the Question of Colonial Heritage in Museums vormt de basis van de tentoonstelling. Gedurende dit project hebben wetenschappers en kunstenaars zich verdiept in cruciale vragen: Hoe kwamen de kunstvoorwerpen uit verschillende koloniale contexten in Europese musea terecht? Waren ze gekocht of gestolen? Wat was de rol van missionarissen en wetenschappers? Wie is de eigenaar van deze objecten? Wat is hun waarde en hoe moeten we omgaan met dit erfgoed, dat een betwist verleden met zich meedraagt? Het is een zoektocht naar duidelijkheid in een debat dat steeds luider klinkt, vooral vanuit voormalige koloniën die vragen om de teruggave van hun cultureel erfgoed.
Vele lagen van het debat
De tentoonstelling geeft een inkijk in de complexiteit van de vraagstukken door middel van thematische secties die elk een andere laag belichten. Van collecties geroofd tijdens militaire expedities en de juridische vraag of iets oorlogsbuit of roofkunst is, tot de wetenschappelijke en culturele waarde van objecten en de erfenis van culturele uitroeiing. Deze thema’s worden uitgelicht aan de hand van 200 kunstvoorwerpen uit de collectie van Wereldmuseum. Voorwerpen die soms alledaags lijken, maar binnen de culturen van herkomst een grote waarde hebben.
Onvoltooid Verleden is een experimentele en vraag-gedreven tentoonstelling die bezoekers uitnodigt om samen met het museum na te denken over de onvoltooide strijd om gerechtigheid, herstel en verzoening. Een inspiratie zijn de zes hedendaagse internationale kunstenaars en collectieven [Kunstenaars en collectieven Pansee Atta, Daniel Aguilar Ruvalcaba, Aram Lee, Zara Julius & Zoé Samudzi, Hande Sever & Gelare Khoshgozaran, Lifepatch] die zich met hun werk op kritische, creatieve en emotionele wijze een toekomst van dit culturele erfgoed voorstellen. Zij geven de complexe vraagstukken een gezicht en brengen ze tot leven.
Bezoekers worden bovendien deelgenoot van de vragen waarmee het museum zich dagelijks bezighoudt. Ze komen in aanraking met casussen van herkomstonderzoek naar objecten die vragen oproepen over eigenaarschap, waarde en de toekomst van koloniale collecties. Wat opvalt, is dat deze onderzoeken soms tot meer vragen leiden dan ze beantwoorden.
De tentoonstelling Onvoltooid Verleden is te zien van 9 mei 2025 tot en met 3 januari 2027 in Wereldmuseum Amsterdam.
Pressing Matter
Pressing Matter is een vierjarig internationaal onderzoeksprogramma naar koloniaal erfgoed, gefinancierd door de Nationale Wetenschapsagenda (NWA) en gecoördineerd vanuit de Vrije Universiteit Amsterdam. Het programma onderzoekt hoe collecties die zijn verworven tijdens de koloniale periode ons helpen het verleden beter te begrijpen, maar ook de vele manieren waarop dit verleden voortleeft in het heden. Het richt zich op vragen rond het eigendom en de waarde van deze collecties. Maar ook het potentieel dat ze hebben voor de hedendaagse samenleving hier in Nederland én in de landen van herkomst.
13 maart 2025
Een coalitie van Amsterdamse archieven, musea en historische instituten* heeft, met de genereuze steun van de Insinger Foundation, het initiatief genomen voor een vijfjarig programma dat drie fellowships van twee maanden per jaar aanbiedt aan conservatoren, archivarissen en historici op het gebied van de slavernijgeschiedenis. De fellowships staan open voor professionals die zich bezighouden met de slavernijgeschiedenis in de Atlantische Oceaan, de Indische Oceaan en de Indonesische archipel, in relatie tot de Nederlandse betrokkenheid bij slavenhandel en slavenarbeid.
* Allard Pierson Museum/UB, Amsterdam Museum, Black Archives, IISG, NINSEE, Rijksmuseum, Stadsarchief Amsterdam, UvA, Wereldmuseum
[De tekst gaat verder in het Engels]
Theme
The attention to the Dutch colonial slavery past has increased considerably over the last years. Especially communities that were subject to the contemporary ramifications such as systemic racism pushed for acknowledgement and changes in perspectives and priorities within academic institutions, museums and archives. A missing link is the input and expertise of inhabitants of societies that were colonized and where slavery and other forms of forced labour were rampant. The slavery past has a broad and pervasive impact, both in personal histories and the social structures of these societies. The questions, perspectives, and expertise of young professionals (especially historians, archivists, librarians, and curators) from societies affected by this colonial slavery past and its knock-on effects in the Americas, Africa, and Asia are essential to inform contemporary debates about and dealing with the slavery past. The fellowships aim to support this group of young professionals.
Call
Candidates are asked to write a motivation letter and a plan that includes their preference for one of the institutes in GSHF coalition and a rough idea on how they would like to spend their time in Amsterdam and what they expect from they stay.
What we offer
The fellowship includes free housing and covers travel costs, health insurance, as well as a monthly allowance up to a maximum of 1500 euros. We expect that the institutions to which candidates are affiliated continue to pay their monthly salaries for the duration of the fellowship.
Each year the programme can accommodate three fellows in the Spring (April-May) and three in the Fall (October-November).
Fellows will be based at the International Institute of Social History and – by mutual agreement – will be linked to their counterparts working in one of the Amsterdam Institutions united in the GSHF coalition.
The fellowship is meant to exchange perspectives and views between the fellows and their Amsterdam counterparts related to the history of slavery. The fellows are invited to work with the collections, archives, research or other ongoing projects at one or multiple of the Amsterdam heritage and research institutions. Please take a look at the websites of the partner institutions to explore their collections, archives, research and expertise.
For this round of fellowships, applicants might find it interesting to know that there is the opportunity to collaborate with special upcoming exhibition Justice and Unjustice: Trans-Atlantic Slavery and the Classical Antiquity at the Allard Pierson Museum.
At the end of each fellowship period there will be a public event where fellows and their Amsterdam counterparts reflect on the experiences gained during their stay.
The deadline for the call 2025 (October and November) fellowships is May 1st, 2025.
For more information and a list of the requirements, please click the button below.
19 februari 2025
Nederland geeft op verzoek van Nigeria 113 ‘Benin Bronzen’ uit de Rijkscollectie terug. Minister Eppo Bruins (OCW) heeft tot deze teruggave besloten. In 1897 hebben Britse soldaten deze objecten geroofd uit het Koninkrijk Benin (in het huidige Nigeria) en verkocht, om uiteindelijk in Nederlandse Rijkscollectie te belanden. De ‘Benin Bronzen’ zijn van groot belang voor de Nigeriaanse samenleving, deze objecten vormen een belangrijke bron van de geschiedenis van het Koninkrijk Benin. De objecten bestaan onder andere uit plakkaten, hangers en figuren, en bevinden zich op dit moment in de collectie van het Wereldmuseum. Voor deze teruggave is intensief samengewerkt tussen experts en vertegenwoordigers uit beide landen.
Minister Bruins: “Met deze teruggave dragen we bij aan het herstel van een historisch onrecht dat nog altijd gevoeld wordt. Erfgoed is essentieel voor het vertellen en beleven van de geschiedenis van een land en gemeenschap. De Benin Bronzen zijn daarom onmisbaar voor Nigeria, het is goed dat ze teruggaan.”
De ondertekening van de overdrachtsovereenkomst door minister Bruins en Olugbile Holloway, directeur-generaal van de Nigeriaanse Nationale Commissie voor Musea en Monumenten, vindt plaats op 19 februari in Wereldmuseum Leiden.
Directeur-generaal Holloway: “De terugkeer uit Nederland zal de grootste teruggave van oudheden van het Koninkrijk Benin zijn die direct verband houdt met de Britse strafexpeditie van 1897. Wij danken Nederland voor de medewerking en hopen dat dit een goed voorbeeld op het gebied van de teruggave van verloren of geroofde oudheden zal zijn voor andere landen wereldwijd.”
De teruggave volgt op het advies van de Commissie Koloniale Collecties onder voorzitterschap van Lilian Gonçalves-Ho Kang You. De objecten worden teruggegeven aan de Nigeriaanse overheid, die verder zal besluiten over hoe en waar de objecten worden tentoongesteld. Het Wereldmuseum hoopt dat deze teruggave niet het einde van een proces is, maar de start van verdere museale samenwerking tussen Nigeria en Nederland.
Teruggave van gemeente Rotterdam
Naast de teruggave van 113 voorwerpen uit de Rijkscollectie, zal op 19 februari ook de gemeente Rotterdam 6 objecten teruggeven aan Nigeria die vallen onder de collectie Benin Bronzen. Ook deze objecten zijn geroofd in 1897. Het gaat om een bel, 3 reliëfplaten, een kokosnoothouder en een staf.
Wethouder Said Kasmi (Rotterdam): “Kunst en erfgoed horen daar te zijn waar ze thuishoren. Deze objecten horen thuis in Nigeria. Met deze teruggave zetten we een belangrijke stap in het erkennen van het verleden en het respecteren van de waarde die deze voorwerpen voor Nigeria vertegenwoordigen.”
Advies van de Commissie Koloniale Collecties
De Commissie Koloniale Collecties heeft de minister en de gemeente Rotterdam geadviseerd tot teruggave van deze objecten op basis van herkomstonderzoek van het Wereldmuseum, conform het beleid koloniale collecties. Dit advies is tot stand gekomen in nauwe dialoog en samenwerking met de Nigeriaanse Nationale Commissie voor Musea en Monumenten. De Commissie heeft haar adviezen gepubliceerd op haar website. Dit is de 5e keer dat Nederland een teruggave doet op basis van de adviezen van de Commissie. Op dit moment werkt de Commissie aan adviezen over verzoeken van Sri Lanka, India en Indonesië.
17 januari 2025
Minister Bruins van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap geeft op verzoek van de Verenigde Staten en de Ysleta del Sur Pueblo uit Texas 7 objecten uit de Rijkscollectie terug. Hij volgt daarmee het advies op van de Commissie Koloniale Collecties.
Ysleta del Sur Pueblo is een in de Verenigde Staten federaal erkende natie, die in het verleden is gekoloniseerd, eerst door het Spaanse Rijk in de 17e eeuw. Aan het einde van de 19e eeuw zijn deze voorwerpen (onder meer een schild en muziekinstrumenten) die van grote betekenis zijn voor de Ysleta del Sur Pueblo, onterecht naar Nederland meegenomen.
De Commissie Koloniale Collecties heeft de minister geadviseerd tot teruggave van deze objecten op basis van herkomstonderzoek van het Wereldmuseum, conform het beleid koloniale collecties. Uit dit onderzoek is gebleken dat de verzamelaar van deze objecten dwang, dreiging en omkoping gebruikte bij de verwerving van objecten.
Dit advies is tot stand gekomen in dialoog met vertegenwoordigers van de Ysleta del Sur Pueblo en is gepubliceerd op de website van de Commissie. De overdracht zal op korte termijn plaatsvinden in afstemming met vertegenwoordigers van de Verenigde Staten en de Ysleta del Sur Pueblo.
NIAS – NIOD – KITLV Fellowship opnieuw geopend voor twee fellows15 januari 2025
Het fellowship nodigt onderzoekers uit (historici, archeologen, sociale wetenschappers, erfgoedexperts, kunstenaars en/of culturele activisten) afkomstig uit landen van herkomst om vijf maanden onderzoek te doen naar objectcollecties die zijn verworven in een koloniale context en die zich op dit moment in Nederland bevinden. Twee fellows worden geselecteerd voor het academisch jaar 2025-2026: beide in het eerste semester (sept 2025 – jan 2026). Dit fellowship wordt gefinancierd door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap via het Consortium Koloniale Collecties. De call sluit op 17 maart 2025.
Onderstaande tekst gaat verder in het Engels
- Theme: Moving objects, Mobilising Culture in the Context of (De)colonisation
- When: two fellowships in the academic year 2025-2026, starting September 2025 until January 2026
- Who: researchers or professionals that have a relevant working background (selected amongst historians, archaeologists, social scientists, heritage experts, artists, journalists and/or cultural activists) based in formerly colonized countries with collections in the Netherlands
- Term: five months
- Deadline: 17 March 2025, 12.00h (noon) CET
- Contact: Annette Mullink, Selection officer Partnered fellowships, partners@nias.knaw.nl
25 november 2024
Gemeente Rotterdam geeft als eerste stad in Nederland kunstobjecten uit de koloniale tijd terug aan Indonesië. Het gaat om twee singa-beelden afkomstig uit Lombok en 66 objecten afkomstig uit Zuid-Bali, die in beheer waren bij het Wereldmuseum. De teruggave van deze objecten is een belangrijk onderdeel van de uitvoering van het nationale beleidskader inzake teruggave koloniale collecties. Eerder zijn er op nationaal niveau al verschillende objecten uit de rijkscollectie teruggegeven. Met deze stap draagt Rotterdam bij aan het erkennen en herstellen van onrecht dat de oorspronkelijke bevolking van voormalige koloniën is aangedaan.
Herstel van historisch onrecht
De voorwerpen, die onderdeel waren van de zogenoemde Lombok-schat en collectie Puputan Badung, werden aan het einde van de 19e en begin van de 20e eeuw in beslag genomen tijdens militaire acties van het Nederlandse koloniale leger. Uit onderzoek blijkt dat deze voorwerpen tegen de wil van de rechtmatige eigenaren en onder dwang zijn weggenomen.
Wethouder Said Kasmi (Onderwijs, Cultuur en Evenementen): “Rotterdam erkent dat de kunstwerken die we vandaag teruggeven nooit van ons waren en thuishoren in Indonesië. Met deze teruggave zetten we een belangrijke stap in het herstellen van koloniale onrechtvaardigheid. Het is een gebaar van respect voor de Indonesische cultuur en de geschiedenis die we gezamenlijk delen.”
Ambassadeur Mayerfas, Republiek Indonesië: ““Deze stukken zijn meer dan objecten; het zijn symbolen van identiteit en veerkracht, en ze belichamen het rijke culturele erfgoed van Indonesië. Laat deze dag ons eraan herinneren dat culturele repatriëring een collectieve verantwoordelijkheid is en een essentiële stap naar heling en verzoening met het verleden.”
De objecten
De restitutie omvat twee singa-beelden, afkomstig uit het paleis van Cakranegara op Lombok, die in 1894 tijdens de zogenaamde Lombokoorlog door het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL) werden buitgemaakt. Een singa is een mythologische leeuw met een dragende en beschermende functie, vaak gebruikt in tempel- en paleisarchitectuur. De beelden zijn voorheen in Wereldmuseum Rotterdam tentoongesteld geweest.
Daarnaast worden 66 objecten uit de collectie Puputan Badung teruggegeven, waaronder ceremoniële wapens, sieraden, textiel en andere gebruiksvoorwerpen. Deze objecten werden in 1906 tijdens de verovering van Zuid-Bali door het Nederlandse koloniale leger meegenomen van het slagveld en uit paleizen en tempels van het vorstendom Badung.
Indonesië heeft deze objecten teruggevraagd vanwege hun culturele en historische betekenis voor het land. Ze vormen belangrijke stukken van het nationale erfgoed, die verband houden met belangrijke gebeurtenissen in de geschiedenis van Bali en Lombok. Een deel van de objecten zal na ontvangst worden tentoongesteld in het Museum Nasional in Jakarta, waar ze kunnen bijdragen aan het bewaren van het culturele verleden van Indonesië.
Samenwerking
De gemeente Rotterdam werkt nauw samen met Indonesië en het Wereldmuseum om de restitutie zorgvuldig te laten verlopen. Het Wereldmuseum zal het transport en de overdracht van de objecten aan Indonesië dit jaar nog realiseren.
“We vinden het erg fijn dat deze objecten teruggaan naar Indonesië. Ze zijn van grote culturele betekenis voor de Indonesische bevolking en hadden hier nooit mogen zijn. We zijn dankbaar voor de mooie samenwerking met de Indonesische relaties, Gemeente Rotterdam en het Ministerie OCW om deze teruggave te realiseren.” aldus Marieke van Bommel, Algemeen Directeur Wereldmuseum.
7 november 2024
Heeft jouw museum collecties en objecten uit koloniale context in beheer en wil je hier (nader) herkomstonderzoek naar doen? Ben je conservator en wil je dit herkomstonderzoek in samenwerking met een ander museum uitvoeren? Of wil je de herkomstgeschiedenis in kaart brengen van een specifiek groep objecten uit de eigen collectie waarvoor aanwijzingen bestaan dat deze verworven zijn in een koloniale context? Bij het Consortium Koloniale Collecties kun je een aanvraag indienen voor (gedeeltelijke) financiering van dit onderzoek.
Over de Regeling
Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft budget beschikbaar gesteld voor herkomstonderzoek naar koloniale collecties. Nederlandse erfgoedinstellingen die collecties beheren, zoals musea, universiteiten, archieven en bibliotheken, kunnen aanvragen voor dit budget indienen bij het Consortium Koloniale Collecties onder de Regeling Herkomstonderzoek Koloniale Collecties. In totaal is er 500.000 euro beschikbaar dat in twee rondes wordt toegekend aan herkomstonderzoeksprojecten. De eerste aanvraagronde sluit 15 maart 2025. Voor de tweede ronde geldt 15 juli 2025 als sluitingsdatum.
Over herkomstonderzoek
Herkomstonderzoek is een belangrijk onderdeel van goed collectiebeheer, zoals ook vastgelegd in de Ethische Code voor Musea van ICOM. De instelling die een object in beheer heeft is verantwoordelijk voor het onderzoeken van de herkomst van dit object. Om collectiebeherende instellingen te stimuleren onderzoek naar de herkomst van objecten uit koloniale context te prioriteren, is de regeling Herkomstonderzoek Koloniale Collecties ingesteld.